Η έξοδος από το σπίτι ή η μετάβαση σε άλλο περιβάλλον αποτελεί μέρος της προσωπικής ανάπτυξης κάθε ατόμου και συχνά θεωρείται ότι αποτελεί σημαντικό αναπτυξιακό ορόσημο στη ζωή του. Σε κάποιες περιπτώσεις αθλητών υψηλού επιπέδου, η μετάβαση αυτή μπορεί να λάβει μέρος σε μικρότερες ηλικίες , όπως τα 12,13 ή 15 έτη, πριν δηλαδή την ενηλικίωση, με σκοπό την απρόσκοπτη πραγμάτωση των καθημερινών υποχρεώσεών του αθλητή και την αποφυγή μακρινών μετακινήσεων.
Η καθημερινότητα ενός παιδιού-εφήβου που αθλείται σε υψηλό επίπεδο περιλαμβάνει την καθημερινή παρακολούθηση των μαθημάτων του σχολείου που φοιτά, την μελέτη των σχολικών υποχρεώσεών του, τις καθημερινές προπονήσεις, την συμμετοχή σε αγώνες, τα μαθήματα σε φροντιστήρια ξένων γλωσσών. Η πολλαπλότητα των υποχρεώσεών του καθιστά πιο εφικτό το να μένει κοντά στον τόπο που προπονείται καθημερινά γι’ αυτό και η μετακίνησή του σε αθλητικούς ξενώνες αποτελεί την καλύτερη επιλογή ώστε να συνδυάσει με επιτυχία ακαδημαϊκή απόδοση και αθλητική επίδοση.
Η αλλαγή του τόπου κατοικίας ενός παιδιού στην εφηβική ηλικία φυσικά προϋποθέτει μια περίοδο προσαρμογής, τόσο σε πρακτικό ,όσο και σε ψυχοσυναισθηματικό επίπεδο. Η ψυχολογική κατάσταση των νεαρών αθλητών κατά την περίοδο αυτή επηρεάζεται καθοριστικά από τέσσερις συνιστώσες.
-Από το κλίμα που επικρατεί στο οικογενειακό περιβάλλον από όπου προέρχεται ο αθλητής.
Ένα οικογενειακό κλίμα με έντονες ανακατατάξεις, εντάσεις και ανισορροπίες, ακόμη και από μακριά μεταφέρει στο παιδί τα μηνύματα αναταραχής και έλλειψη σταθερότητας κάτι που επηρεάζει σαφώς αρνητικά την ψυχική ισορροπία και συγκέντρωση των αθλητών. Σε κάποιες σπάνιες περιπτώσεις το παιδί βρίσκει διέξοδο στο σταθερό και ήρεμο περιβάλλον των ξενώνων για να ξεφύγει από τα προβλήματα της οικογένειάς του , αλλά αυτό που ουσιαστικά προάγει στο μέγιστο την ψυχοσυναισθηματική και αθλητική εξέλιξη ενός εφήβου, είναι η στήριξη και η σταθερότητα από τους γονείς και την οικογένειά του.
-Από τον τρόπο που επενδύθηκε γνωστικά αλλά κυρίως συναισθηματικά ο τρόπος αποχωρισμού από το σπίτι του παιδιού (δηλαδή την στάση των γονέων του).
Η νοηματοδότηση που δίνει το οικογενειακό του περιβάλλον για αυτή την αποχώρηση έχει καθοριστική σημασία. Είναι άλλη η ψυχολογία του παιδιού όταν το αποχαιρετούμε σε κλίμα «Φεύγεις και μας αφήνεις εδώ χωρίς εσένα» άλλο το κλίμα όταν του δίνουμε το μήνυμα «Εκεί που θα πας φρόντισε να πετύχεις για να μας βγάλεις ασπροπρόσωπους στην κοινωνία» και άλλο το κλίμα «Προσπάθησε για τα όνειρά σου και εμείς είμαστε δίπλα σου σε ό,τι χρειαστείς». Το τελευταίο μήνυμα αποτελεί και κινητήριος δύναμη για κάθε άνθρωπο.
-Από τις συνθήκες που συναντά στο νέο περιβάλλον διαμονής του.
Φυσικά έχει σημασία το αν ο αθλητής γνώριζε τους συμπαίκτες του ήδη και το κλίμα της ομάδας του είναι οικείο, γι’ αυτό συνήθως ακολουθείται μία περίοδος προσαρμογής πριν την απόφαση οριστικής μετακίνησης του αθλητή με σκοπό την ομαλή μετάβαση του.
Οι προσεγμένες κτηριακές εγκαταστάσεις, η ιατρική φροντίδα, η σωστή διατροφή, το ασφαλές και ήρεμο περιβάλλον των ξενώνων, η ύπαρξη διεπιστημονικής προσέγγισης από πλειάδα ειδικοτήτων (ψυχολογική, παιδαγωγική, διατροφική, ιατρική) και κυρίως η κοινωνική δικτύωση που πραγματοποιείται με τους συμπαίκτες- συγκατοίκους αλλά και τους νέους συμμαθητές του, είναι βασικοί πυλώνες μιας ποιοτικής διαβίωση.
-Από τους νέους δεσμούς που αναπτύσσει με τα άτομα που συναντά, τους συμπαίκτες του, τους προπονητές του, τους νέους συμμαθητές και τους καθηγητές του.
Βασική λεπτομέρεια αποτελεί η διατήρηση επικοινωνίας ανάμεσα στους γονείς του αθλητή και του προπονητικού team αλλά και της διεπιστημονικής ομάδας που έρχεται σε επαφή κάθε παιδί της αθλητικής ομάδας.
Ερευνητικά δεδομένα
Επιστημονικές έρευνες που μελέτησαν την ομαλή προσαρμογή νεαρών αθλητών υψηλού αγωνιστικού επιπέδου στους αθλητικούς ξενώνες διαμονής καταδεικνύουν την σημαντικότητα ενός σύνολο παραγόντων όπως:
Α. Η εμπειρία του αθλητή προγενέστερων αποχωρισμών από την οικογένειά του σε μικρή ηλικία, όπως για παράδειγμα η απομάκρυνση του με σκοπό να συμμετέχει σε κάποια προετοιμασία της ομάδας του, σε τουρνουά, ή σε κάποιο camp (Kazantzis & Flett, 1998; Thurber & Sigman, 1998). Μάλιστα, η εμπειρία αυτή έχει μεγαλύτερη προγνωστική δύναμη στην προσαρμογή του παιδιού- εφήβου από ότι η ηλικία του, καθώς επηρεάζει τις προσδοκίες του για μελλοντικούς αποχωρισμούς και το πώς θα τους διαχειριστεί (Thurber and Walton, 2007).
Β. Η στάση που έχει ο ίδιος ο αθλητής για το γεγονός, δηλαδή αν το παιδί πιστεύει ότι θα είναι μία θετική εμπειρία για εκείνον (Thurber and Walton, 2007).
Γ. Κάποια χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του, όπως η εξωστρέφεια και το κατά πόσο ανοίγεται στους άλλους (Mullis & Chapman, 2000;). Πιο συγκεκριμένα, χαμηλά επίπεδα εξωστρέφειας συνδέονται με δυσκολότερη προσαρμογή για τους νεαρούς αθλητές (Eurelings-Bontekoe et al.,1994),κάτι το οποίο επιβεβαιώνεται και από άλλα ερευνητικά δεδομένα που αναφέρουν ότι αυξημένες δυσκολίες προσαρμογής στο νέο περιβάλλον εκτός σπιτιού συναντώνται σε εσωστρεφείς και κλειστούς σε νέες εμπειρίες νέους (Van Heck et al.,1997).
Δ. Το επίπεδο αυτοεκτίμησης ενός αθλητή, καθώς η χαμηλή αυτοεκτίμηση συνδέεται με περισσότερες δυσκολίες (Stroebe, van Vliet, Hewstone, and Willis,2002) , ενώ η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης μέσω τεχνικών ψυχολογικής υποστήριξης ή μέσω της στήριξης της οικογένειας του αθλητή συμβάλλει αποτελεσματικά στη διαχείριση του στρες και στην ομαλότερη μετάβαση στο νέο μέρος διαμονής του (Smith, et al.2015).
Συνήθως η απόφαση μετεγκατάστασης από την οικογενειακή εστία σε αθλητικούς ξενώνες συνοδεύεται από την αμέριστη επιθυμία ενός νεαρού αθλητή να προχωρήσει σε αυτό το βήμα και η επικείμενη μετακίνησή του τον κάνει ιδιαίτερα χαρούμενο! Αυτό αποτελεί και τη βάση των πάντων, η ψυχική συναίνεση και επιθυμία του παιδιού.
Βιβλιογραφία
Eurelings-Bontekoe, E.H.M., Vingerhoets, A.J.J.M., & Fontijn, T. (1994). Personality and behavioral antecedents of homesickness. Personality and Individual Differences, 16(2), 229–235. doi:10.1016/0191-8869(94)90161-9
Kazantzis, N., & Flett, R. (1998). Family cohesion and age as determinants of homesickness in university students. Social Behavior and Personality, 26(2), 195–202. doi:10.2224/sbp.1998.26.2.195
Mullis, R.L., & Chapman, P. (2000). Age, gender, and self-esteem differences in ado-lescent coping styles. The Journal of Social Psychology, 140(4), 539–541. PubMed doi:10.1080/00224540009600494
Smith, Brendan & Hanrahan, Stephanie & Anderson, Ruth & Abbott, Lyndel. (2015). Predicting Homesickness in Residential Athletes. Journal of Clinical Sport Psychology. 9. 138-155. 10.1123/jcsp.2014-0025.
Stroebe, M., van Vliet, T., Hewstone, M., & Willis, H. (2002). Homesickness among students in two cultures: Antecedents and consequences. British Journal of Psychology, 93(2), 147–168. PubMed doi:10.1348/000712602162508
Thurber, C.A., & Walton, E. (2007). Preventing and treating homesickness. Pediatrics, 119(1), 192–201. PubMed doi:10.1542/peds.2006-2781
Van Heck, G., Vingerhoets, A., Voolstra, A., Gruijters, I., Thijs, H., & Van Tilburg, M.A.L. (1997). Personality, temperament, and homesickness. In M.A.L. Van Tilburg & A.J.J.M. Vingerhoets (Eds.), Psychological aspects of geographical moves: Homesickness and acculturation stress (pp. 161–178). Tilburg: Tilburg University Press.
